Inez Weski: ‘Je bent je recht niet meer zeker’

Uiteindelijk is eerlijk delen aan de rechter. Inez Weski is dé strafpleiter van Nederland en ver over de grenzen. Haar wil je aan je zijde als je in het beklaagdenbankje zit. Ze bekijkt de wereld zoals ze oogt: zwart, als een achterdochtige beschouwer. Het is kwade schijn, noodzakelijk in haar gevecht voor het licht: vrede, door rede.

FNV, EerlijkDelen, interview, journalistiek, content, LDRT, recht, advocaat

Waar komt, in de geest der wet, eerlijk delen vandaan?

‘Het is een natuurrecht, een biologische en sociale noodzaak. Eerlijk delen is het bestaan van mensen erkennen. Het verschil tussen de homo sapiens – de moderne mens – en de neanderthaler. Tussen leven in sociale verbanden en soortgenoten laten creperen. Mede daardoor stierf de neanderthaler uit.’

Waarom vecht jij voor dat recht?

‘Dat zit als onafwendbare neiging ingebakken en in onze familie al generaties lang in de opvoeding. Kennis vergaren, oog voor de natuur ontwikkelen en de vrije denkkracht van de mens onderzoeken. Daaraan ontleen je je eigenwaarde. Wij ‘aten als kinderen de boekenkast op’. Ik las met heel veel plezier op mijn achtste Dostojevski.’

Je wapen is altijd de rede? Van een afstandje en op tv oog je zo boos.

‘Ja. maar de rede is uiteindelijk de rationele vertaling van onderliggende emoties. Ik herinner me wel een schoolplein klassieker. Een jongen pestte een schoolgenootje, zodanig dat ik niet passief kon toekijken. Ik stopte hem en vrijwel direct stond er een kring joelende kinderen om ons heen. Hij blind van woede. Ik was lang en krachtiger. Vooral geestelijke kracht telt dan, denk ik. Maar ik wilde hem geen pijn doen. Dat doe je niet. Hij bleef vruchteloos om zich heen zwaaien. Ik hield hem vooral in bedwang. Tot de leraar erbij kwam.’

Wat je nu nog steeds doet… op zijn Rotterdams..

Schaterend: ‘Ja, de grote plichtsbetrachting zit diep. Ontwaar ik onrecht, dan word ik een jachtluipaard.’

Een tijger, de eenling die haar territorium afbakent en af en toe aanvalt. En verder kuddes volgzame gnoes. Zo beschrijf je dat in NTR Academy. Een FNV’er vraagt via facebook: Wat is er mis mee een gelukkige gnoe te zijn?

‘Niks. Helemaal niks. Dat is juist prachtig. Als je maar je buurman met rust laat… Want jouw vrijheid wordt wel begrensd door de vrijheid van een ander. Dat bedoel ik met ‘de mens erkennen’. De kudde biedt veiligheid, maar ook gevaar. Als een deel van de kudde haar wil gaat opleggen aan een ander deel.’

Macht corrumpeert…

‘Ja, altijd weer die glijdende schaal. Wat maakt dat goede mensen kwaad gaan doen? De emotie, het mededogen, houdt vaak op bij de grenzen van het eigen groepje. Of dat nou om religie, volk, of cultuur draait.’

De kwade moet worden gestraft. Behalve als de goeden daar onder lijden?

‘Zo moet het systeem werken. Beter twee schuldigen vrij, dan 1 onschuldige vast. Maar dat principe lijkt men al jaren geleden te hebben losgelaten. De politie wordt uitgekleed, ook qua opleiding. Opstelten, Teeven en premier Rutte riepen burgers zelfs op de inbreker als het ware zelf met een honkbalknuppel bij de deur vandaan te slaan. Niks mededogen, niks proportioneel, het is bloedeloze hardheid. Je kunt om niets al ergens van verdacht worden. Mensenrechten worden als luxe hobby beschouwd. Dan wacht je geen onafhankelijke rechtspraak meer, maar vaak een oneerlijk gevecht. Je bent je recht niet meer zeker. Advocaten die onder toezicht staan, dossiers die ingeklonken zijn achter muren van papier en beperkende maatregelen waardoor zelfs de oorspronkelijke beschuldiging niet te achterhalen is. Zelfs rechters, je laatste strohalm, zijn nauwelijks nog vrij en staan onder voortdurende curatele.’

Waar is het fout gegaan?

‘Koning Geld en Koning Wraak heersen. De overheid gooit staatsbedrijven in de uitverkoop, trekt zich terug en een minderheid verdeelt de buit. Het volk is wingewest. De bovenlaag neemt en neemt en de rest moet zijn vrijheid inleveren en als het even kan worden bestraft.’

Een systeemfout, zoals ook voormalig ombudsman Alex Brenninkmeijer in De Groene Amsterdammer waarschuwt?’

‘Jazeker. De Nederlandse regering stelt zich in groeiende mate boven de wet. Negeert uitspraken van het Europese Hof en verzint wetgeving die geen probleem oplost of iets verbetert. We hebben in 2012 met een commissie de verkiezingsprogramma’s getoetst op rechtsstatelijkheid. Verbijsterend was dat die programma’s mensenrechten nauwelijks nog relevant leken te vinden en vooral populisme propageerden. De politici die we met die conclusies confronteerden spraken het niet eens tegen. Eén bevestigde het zelfs… Wiens hysterie praten zij naar de mond, is dan de grote vraag.’

En gingen over tot de orde van de dag?

‘Ja: bezuinigen op cultuur, welzijn, zorg en onderwijs. Dan kies je ervoor in de toekomst te weinig kennis te hebben. Want elk misleid volk zal de leider kiezen die het moet kiezen.’