Sander Schimmelpenninck: ‘De nieuwe rijken voegen niets toe’

Sander Schimmelpenninck kent de rijken in Nederland. Niet omdat hij een van hen is, zoals velen denken. Als hoofdredacteur van Quote spreekt hij ze. Althans, de rijken die zich laten zien en horen. De nieuwe superrijken zoekt hij in zijn boek ‘Elite gezocht’. Omdat ze zich bangelijk verstoppen en geen verantwoordelijkheid nemen voor de samenleving. Omdat ze ‘niets toevoegen’. 

FNV, Magazine, Interview, Journalistiek, Sander Schimmelpenninck, Content, LDRT, rijken

Je groeide op in Diepenheim, waar een groot landgoed jouw speeltuin was. Hoe ontdekte je dat jouw leven anders was dan dat van andere kinderen in de buurt? 

‘Als we het openstelden kwamen er veel toeristen op het landgoed af en mijn zusje en ik verkochten dan vanuit een kraampje tamme kastanjes en koffie. Heel dunne plakjes en heel slappe filterkoffie. Hebben we erg veel geld mee verdiend, tot wel 200 gulden omzet per dag. Toen greep mijn moeder in: het geld moest naar een goed doel. Heel streng, daar kwam weinig gesprek aan te pas. Later begreep ik dat ze de mores van ‘oud geld’ erin hamerde: wees je bewust van waar je woont. De andere kindjes in het dorp hadden geen toeristen in de tuin.’  

Voelde je je fortuinlijk, of een eenling?

’Ik voelde me niet gewoon, heel vervelend. Door reacties van andere ouders bijvoorbeeld: “Wat leuk dat er een  Schimmelpenninck komt spelen” of “Wat moet hij erbij?” Thuis kregen wij geen cola en chips en werd geen plat Twents gesproken. We waren de enige kakkers in het dorp. Het voetbal heeft me gered want daar dwong ik respect mee af. Al zou ik nooit één van hen worden. En dat wilde ik ook niet.’  

In je publieke optredens toon je je een onafhankelijke geest die stellig weet wat hij vindt en wil. Je rechtenstudie en baan als advocaat op de Amsterdamse Zuidas lijken me nou juist erg ‘middle-of-the-road’. 

‘Omdat je zoals je zo vaak hoort ‘daar alles mee kunt’? Nou, zo was het inderdaad. Ik was  ondernemend en creatief, met brede interesse: taal, maatschappij, steden bouwen. Maar kiezen … zelf wist ik het niet en rechten leek mijn ouders een goede mix. Dat ik nu totaal iets anders doe, zegt genoeg. Ik neem het ze best kwalijk dat ze niet meer interesse toonden, mij niet met een ‘open mind’ hielpen de juiste weg te kiezen.’ 

Vandaar de ommekeer op de Zuidas?

‘Het was het verlengstuk van de studie en bleek niet mijn wereld. Alleen maar ‘corporate’ mensen om me heen, met zo weinig persoonlijkheid, zo inhoudsloos en zonder verbeelding. Een krankzinnige, feodale wereld bovendien. Jonge advocaten die 80 uur per week werken en nachten doorhalen voor 3000 bruto per maand. Omdat de baas, die zelf een miljoen pakt, ze een worst voor houdt: partnerschap. Ik had wel talent en kon hard werken, maar was een ongemotiveerde, waardeloze werknemer. En thuis geen leuk vriendje. Toen de verkering uitging en ik weer een knallende ruzie had gehad met mijn baas, wist ik: ik moet hier weg. Dat was ‘not done’ en ze vonden me natuurlijk een rare mislukkeling. Maar ik begon met een vriend een pizzarestaurant en had mijn vrijheid terug. Dat gaf zelfvertrouwen.’  

Van tamme kastanjes naar pizza’s, de ondernemer was terug! 

‘Ja, van dure, risicoloze dienstverlening op de Zuidas naar hard werken en banen creëren zonder er veel voor terug te krijgen. Als ondernemer voeg je iets toe. Terwijl al die advocaten en accountants door het pandjeskapitalisme hun vermogen voortdurend in waarde zien  stijgen zonder dat de samen­leving er iets aan heeft.’ 

Het is oneerlijk verdeeld?

‘Qua vermogen wel, qua inkomen uit arbeid niet. Piketty heeft gelijk. Wat ik niet begrijp, is dat mensen zich veel drukker maken over verschil in salarissen dan over vermogensbelasting en hypotheekrenteaftrek. Terwijl de kleine vermogende wordt gestraft en de grote er vanaf komt. Goed, het is complex, maar dan is het de rol van de politiek dat uit te leggen en dat lukt nog steeds niet. Het kapitalistische systeem is het beste, als je het goed reguleert. De overheid heeft de regeltjes niet gehandhaafd.’ 

Verschillen zetten mensen ook aan tot vooruitgang. Welke verschillen zijn wél eerlijk?

‘Ik noem het verheffing, daar gaat het om. Verschillen mogen worden beloond als het gaat om talent en inzet. Het zou buitengewoon oneerlijk zijn dat niet te belonen. Het goede van kapitalisme is dat ‘self made men’ ontstaan. The American dream is mooi. De beste ondernemers creëren banen en zorgen voor verheffing, zijn een verbindende factor in de samenleving en  voegen echt iets toe. Iets dat langer dan een dag bestaat. Mensen zoals mijn oude baas op de Zuidas creëren niets met hun spreadsheets. Het is vaak oud geld dat steeds meer waard wordt. Geen verheffing. Als ik naar onze Quote 500 kijk, zie ik een oude en nieuwe generatie. De oude zijn vrolijke levens­genieters, proleten zo je wilt. De verantwoorde elite die zich liet zien en de rest liet mee­profiteren. De nieuwe rijksten zijn cynisch en angstig.’

Angstig?

‘Bang voor fakkels: als je niet wilt delen, komen we het wel halen. In Nederland valt het wel mee. We zijn niet zo revolutionair. Een handelslandje waarin de  rijken, denk aan Heineken en Goldschmeding van Randstad, redelijk zichtbaar en weinig verdacht waren. Maar zie de afschaffing van de dividendbelasting: daar zou Rutte een paar jaar geleden nog mee weg zijn gekomen. Nu niet meer. Er is iets aan de hand en de echt rijken praten daarover, met elkaar. Ze verstoppen zich.’ 

Daarom schrijf jij het boek ‘Elite gezocht’. 

‘Precies. Neem Adyen, het betaalplatform gaat voor miljarden naar de beurs. Maar weet jij wie het zijn? Wat ze drijft? Of Peter Visser van investeringsmaatschappij Egeria: een heel slimme jongen, maar voegt hij iets toe?’

Meer Eerlijk Delen

Gepubliceerd in FNV Magazine

Sander Schimmelpenninck (Hengelo, 1984)

is een telg uit het adellijke geslacht Schimmelpenninck. Hij studeerde rechten in Rotterdam en Milaan en werd advocaat op de Zuidas. Tot hij in 2012 met studievriend Jaap Reesema een pizzarestaurant begon. In 2013 combineerde hij dat ondernemen met het parttime redacteurschap bij Quote, waar hij in november 2016 werd benoemd tot hoofdredacteur.  

Leave a Comment

Your email address will not be published.

Start typing and press Enter to search