Mathieu Weggeman: ‘Begrijp die millennials nou eens een keer’

Dé manier om goed personeel te vinden? Jongeren begrijpen. Dé manier om de arbeidsproductiviteit te verhogen? Jongeren vertrouwen en uitdagen. Hoogleraar organisatiekunde Mathieu Weggeman: ,,Hun productiviteit is veel groter dan die van generaties voor hen.”

Je hoort er weinig meer over: de generatiekloof. Mathieu Weggeman onderzoekt al decennialang innovatieprocessen en leidinggeven, met bijzonder oog voor de werkwijze en het waardesysteem van de nieuwe generatie. De onderzoeksresultaten leveren ook voor ondernemers onmisbare inzichten op over de verschillen en misverstanden tussen generaties. Als Weggeman die inzichten tijdens lezingen cabaretesk met praktijkvoorbeelden toelicht, moeten oudere generaties daar beschaamd om lachen. Maar horen ze ook wat de professor zegt?

,,We zijn arrogant. Het is onaardig hoe we tegen de jeugd doen. De kloof is echt heel groot. Gaan ze demonstreren voor een beter klimaat, dan staat in Trouw en NRC vooral dat ze niet moeten spijbelen. Jij-bakken is het. We zouden ons in hun waardesysteem moeten verdiepen.” ‘We’ zijn de stille generatie ,,die je sowieso niet meer hoort” en de protestgeneratie die nu in leidinggevende posities zit en ,,alleen naar zichzelf luistert”. Weggeman, uit 1953, wenst zijn generatiegenoten snel ,,een goed pensioen in Zuid-Spanje of Bonaire” toe.

Geen Peter Stuyvesant

Of deze ‘gsm-generatie’ in staat is de pragmatische netwerkgeneratie voor hun organisatie te vinden en binden? Niet als ze denken dat zij ook gaan voor geld, status en macht. ,,Dat is ze geen hartinfarct of scheiding waard”, weet Weggeman. ,,Ze laten zich niet gevangenzetten in planning en controlecycli of verleiden met een Peter Stuyvesant-leven. Ze hoeven geen Range Rover voor de deur of een tweede huis met zwembad in Zuid-Frankrijk of Spanje. Het woord businessclass kennen ze niet eens. En golf? Vinden ze maar een dure manier van wandelen.”

‘Ze’ zijn de jongeren die de wereld iets mooier willen maken, en met plezier. ,,Ja, People, Planet, Profit én Pleasure. Ze zijn mission driven en leven niet om te werken, hoeven voor hun werk ook niet altijd te worden betaald. Ze willen gewaardeerd worden om de bijdrage die ze leveren en plezier in hun werk hebben. Veel managers zijn van de protestgeneratie en kunnen de brug niet slaan, begrijpen niet dat millennials multitasken, 24/7 beschikbaar zijn en enorme netwerken hebben. Dan smelt rubber ook. Daag ze uit en laat het proces vrij. Het gaat toch om de output.”

Mathieu Weggeman, interview op Strijp S te Eindhoven. t.b.v. De Ondernemer
Fotograaf: Van Assendelft/Jeroen Appels

Lui en ongeïnteresseerd?

Hoe kan het beeld van de millennial zo anders zijn dan Weggeman schetst? De jeugd vraagt toch vooral ‘what’s in it for me’, is lui en ongeïnteresseerd? Zit de professor niet in een bubbel met voorbeeldige studenten? ,,Andere behoeftes betekent niet geen ambitie. Krijgen ze geen waardering voor hun kennis en vaardigheden, dan gaan ze weg zonder feedback te geven. Ze hebben wel iets beters te doen. Ik heb het grote geluk ze dagelijks voor me te hebben en met ze in verbinding te staan. Dan hoor ik dat er eentje een popfestival helpt organiseren, voor niks. Of een ander die een oude kerk verbouwt tot dagverblijf, een opleiding tot cliniclown volgt of een paar weken kinderen in Bolivia helpt met Engels.”

Hij ziet het ook bij de Caballero-fabriek in Den Haag, de Van Nelle in Rotterdam en in Eindhoven in Strijp-S. ,,Dynamische bedrijfsverzamelgebouwen en co-workingspaces waar samenwerking regeert en de bevlogenheid en productiviteit bloeien. Culturele en creatieve hotspots zijn het, mkb-biotopen kunnen het zijn. Niet van negen tot vijf, nee, guerilla gigs en werken als je productief bent. Zijn ze ’s middags moe, dan gaan ze in het park liggen, om ’s avonds tussen pizzadozen verder te werken.”

Dat dat lastig is te managen, lacht Weggeman met pretoogjes weg. “Ik had eens een hr-manager van Shell in een college. Vraagt een student: ‘Waarom zijn jullie zo druk bezig mensen te motiveren hun best te doen?’ Er kwam een vaag verhaal, waarop die student vroeg waarom de medewerkers zo hard zouden willen werken. Voor meer winst? Voor meer winst die dan uitgedeeld wordt aan de aandeelhouders, mensen die niemand kent?”

Mathieu Weggeman, interview op Strijp S te Eindhoven. Fotograaf: Van Assendelft/Jeroen Appels

Collectieve ambitie

Als een goed huwelijk tussen corporates en millennials er niet in zit, is de vraag waar de kansen liggen voor de vele mkb’ers die goed personeel zoeken. ,,Traditionele mkb’ers zijn nog erger dan corporates. Die willen hun naam op de gevel en sturen op centen. Dat boeit millennials echt niet. Zij willen dat er een collectieve ambitie is en dat ze ruimte en vertrouwen krijgen om die te realiseren, samen met anderen. In familiebedrijven is het vaak beter. Van Bommel, de schoenfabrikant, is innovatief, stuurt op output en laat mensen vrij. Die kennen elkaar ook. Bij Bavaria vinden ze ook niet gauw iets gek.”

Voor eigentijdse mkb’ers werkt de nieuwe generatie graag, zegt Weggeman. ,,Zeker als je zorgt dat je iets doet wat de wereld mooier maakt. Wie wil er nou peperkoek maken als je niets te zeggen hebt over de ingrediënten? Of dat verkopen als je niet weet waarom het beter is dan brood? Oudere mkb’ers zullen zeggen: ‘Verzin maar een mooi verhaal.’ Jongere werknemers willen de de grondstoffen kennen en de calorische waarde weten. Betrek ze bij beslissingen. Niet: ‘wie de baas is mag het zeggen’, wel: ‘wie het weet mag het zeggen’.”