Keatsen foar dummies
Waar ik mijn eerste voetbalschoenen aantrok, bij vv Bitgum, en op grijze geitewollen sokken kaatste, bij OKK Bitgum, worden traditioneel de Van Aismadagen gehouden. Hoofdklasse mannen en vrouwen, met harmonie, loterij en dorpsfeest. Prachtige sport, als je de regels kent. Daarom leg ik die als verslag van de Van Aisma zondag op Sportcomplex ‘it Bosk’ graag uit.
- De basis: partuur Hans Wassenaar (wit) slaat de bal het perk uit. Zo ver mogelijk, waarbij opslaande partij (groen) mag keren en zo lang bal niet twee keer heeft gestuit, of rolt, terugslaan. Zoals partuur Tsjerk Elsinga hier doet. Resultaat: eerste kaats, gemarkeerd door wit blokje.
- Wisseling van perk en opslag. Nu moet partuur Elsinga (groen) voorbij eerste kaats slaan. Dat slagget, zoals de man met Fryske stok bij de rechter zijlijn aangeeft. Twa punten foar partuur Elsinga
- De puntentelling is zoals bij tennis: 2 > 4 > 6 punten > ‘’eerste’, zoals een game heet. Deze punten hangen aan onderste dwarslat van scorebord: ‘De Telegraaf’. (vergelijk 15 > 30 > 40 > game bij tennis).
- De game (eerste) hangt aan middelste van drie dwarslatten en twee eersten is een ‘spel’ (aan bovenste lat). Trije spul is ut. Stand op deze Telegraaf is 5-1 en 2-4 ( voor rood). Nog twee tweeën en de rode kant hangt vol. Dan is het matchpoint. Beide kanten vol kan ook. Dan is het heel spannend.
- Partuur Wassenaar (drie man) won van Elsinga (waar een streep door kan) en maakt zich op voor ‘tweede omloop’ tegen Remmelt Bouma cs of Menno van Zwieten.
- Begin tweede omloop van achter het perk bezien. In het perk twee man, de derde erbuiten. In het oranje voorin de op twee na succesvolste kaatser ‘ivig’ (sinds tweede plek gister): Taeke Triemstra. Rood slaat op, de bal gaat buiten het perk: 2-0 Triemstra cs
- Tweede opslag rood. Opslag komt binnen perk en Tjisse Steenstra (uit Bitgummole) slaat verre kaats, rechts in het veld. Blijft 2-0.
- Na een eerste kaats wisselt de opslag. (‘de foar minst’ neemt het over van de ‘foar best’). Bij een tweede kaats wisselen perk en opslagpartij. Dat gebeurt ook bij een ‘6’ op De Telegraaf en een eerste kaats. Hier raakt Triemstra de bal slecht |(‘ stikken’, of wel: kapot) met een kleine tweede kaats als resultaat. Wisseling en aan het rode partuur om de twee kaatsen voorbij te slaan. Stand blijft nog 2-0.
- Triemstra cs winnen en plaatsen zich als eerste voor de halve finale
- Voor een plek in de derde omloop (halve finale) hoeven partuur 9 of 10 maar één partij te winnen, van de ander… (raar fenomeen naar mijn mening – waarom tien deelnemende parturen en niet 12?)
- Hans Wassenaar – fanatiek alleskunner en altijd bij de favorieten – slaat na lastige opslag die naar binnen draait aardige kaats. En ja: kaatsen is ook een luisterspel. Tweede omloop 5 tegen 8
- Het materiaal: een leren kaatshandschoen. Tegenwoordig is de komvormige metalen nap normaal. Toen ik kaatste was daar veel discussie over want je sloeg er veel vaker mee ‘boven’ mee (daarover later meer). En ja, Wassenaar (rechts): zweet in leer stinkt. Met spuug behandel je het leer dat over de nap ligt ‘gefuhlvol’. Klaar om het perk te betreden.
- Alles hangt tussen partuur 9 en 10. Andere partij wordt even stilgelegd. 10 (rood, Jelle Pieter Dijkstra en zijn ‘maten’) slaat kaats. Nog één keer wisselen…
- Een vieze opslag achterin… binnen (net buiten beeld tegen achterlijn)! Rood naar halve finale tegen topfavoriet Triemstra, Van der Bos en thuisspeler Steenstra
- Gezamenlijk inslaan voor de halve finale 3 (oranje) tegen 10. Je hebt kaatsers die goed slaan (in het perk onder meer Taeke Triemstra) en goede ‘werpers’. Hier Gert Anne van der Bos, volgens mij de beste ‘opslagger’. Zie het effect vergelijkbaar met honkbal…
- Nog één en deze telt. De kaatsbal is van (wit) leer inelkaar genaaid en heel hard gevuld met paardenhaar. Wat een bal!
- Van de zijkant: Van der Bos ‘bûtst’ de bal. Zijn hand krijgt een versnelling door de ‘botsing’ met zijn bil/heup. #nooitgekund
- Drie prijzen, nog twee parturen en één perk. Dezelfde linten, nieuwe lijnen.
- ‘Tsjoch op’ (Frysk bloet – het folksliet) komt niet erg uit de verf met de goedgevulde feesttent naast het kaatsveld.
- 6-0 of 4-2? Is de kaats voorbij geslagen? Zonder VAR met meetlint
- Niet voorbij: 4-2. Toch, voorspellinkje: 6-1 en Van der Bos koning (Meest Waardevolle Speler) vanwege ‘servicedruk’. Of, toch local hero Steenstra, met voortreffelijke 2e opslag én machtige bovenslagen.
- Het mooist voor het laatst: de boppeslach. Ofwel de ‘homerun vh keatsen’: de bal het stadion uit (over de achterlijn, tussen de hoge palen; niet over de zijlijn). Een 2 voor perkpartij. Ondertussen 4 eersten om 0
- Gaat de bal zonder stuit over de zijlijn, dan is die ‘kwea’ (kwaad). Dat gebeurt hier met klap van Triemstra (rechts over de zijlijn). Een 2 voor de opslagpartij.
- Steenstra slaat de onderhandse klap net zo makkelijk weer terug over de perklijn. De voorlijn van alle perken, over de hele breedte van het veld, want de bal hoeft niet zoals bij de opslag tussen de zijlijnen van het perk. Een 2 voor Steenstra… 5-0 2-2
- Nog een boppeslach… Steenstra
- ..en de ‘kening’ is – wer – Tjisse…